Nederlandse media kritisch op kansspelbranche, nuance ontbreekt

Gepubliceerd: 9 juli 2023, 08:56 uur

Een kritisch artikel van de NRC waarin het terugblikt op de invoering van de Wet Kansspelen op afstand (Koa) doet een hoop stof opwaaien en is ook in andere media opgepikt. Onder meer EenVandaag en BNR Nieuwsradio hebben de publicatie gebruikt voor items in hun programma’s.

In het artikel van dinsdag 4 juli 2023 is door Camil Driessen kritisch gekeken naar de legalisering van online casino’s, de initiële stortvloed van gokreclames, en het onlangs geïntroduceerde verbod op ongerichte reclame.

Voor de titel gebruikt het NRC een pakkende kop waarin wordt verwezen naar een groei van 61% nieuwe gokkers, gebaseerd op cijfers uit 2022. Volgens een onderzoek van Motivaction gokten ruim 1,8 miljoen Nederlanders vóór online kansspelen werd gelegaliseerd werden en gokreclame verboden was.

De branchevereniging NOGA heeft eerder al de cijfers genuanceerd die door de media werden gebruikt. Voor de cijfers die in diverse Nederlandse media worden aangehaald, is onder andere geen rekening gehouden met gegevens vóór juni 2021 waardoor spelers onterecht als “nieuw” worden beschouwd.

Het NRC concludeert dat het “overheidsbeleid tekort heeft geschoten en dat zelfs de staatscasino’s [TOTO, Holland Casino Online, red] grenzen over gingen”. Zowel de Kansspelautoriteit (KSA) als het ministerie van Financiën bleken eerder al te hebben gewaarschuwd voor de grote hoeveelheid reclame die zou volgen.

“Nieuwe spelers gevolg van stortvloed reclames”

Voor EenVandaag is het artikel reden om uitgebreid in te haken op het artikel van de NRC. Volgens Tom van ‘t Einde heeft de toename van 450.000 nieuwe gokkers, spelers die voor de marktregulering niet gokten, grotendeels te maken met de stortvloed aan reclames. Die hebben volgens Van ‘t Einde dus duidelijk “effect gehad”. Van ‘t Einde is kritisch over de rol van de overheid en haalt diverse malen uit naar de rol van het kabinet.

De geplande maatregelen om escalatie van de reclame te voorkomen en op te vangen zijn niet goed opgevolgd, onder meer omdat het kabinet “verlekkerd” keek naar de opbrengsten voor de schatkist. Sinds de marktregulering wordt er door kansspelaanbieders voor 29.5% aan kansspelbelasting betaald.

Volgens Charlotte Nijs, van het EenVandaag opiniepanel staat 84% van de ondervraagden achter het verbod op ongerichte reclames die op 1 juli 2023 is ingegaan. Twee op de drie ondervraagden (61%) vindt bovendien dat het huidige verbod niet ver genoeg gaat.

Hoogleraar Dijkstra: “Zonder legaal aanbod geen toezicht”

Ook in het radioprogramma BREEKT van BNR Nieuwsradio wordt aandacht besteed aan het artikel van de NRC. Presentator Iwan Verrips heeft het met Arie Dijkstra, hoogleraar in de gezondheidspsychologie over de gevolgen van de legalisering van online gokken in Nederland. Dijkstra krijgt als eerste vraag of met de kennis van nu de legalisering van casino’s online überhaupt “wel een goed idee was”?

De hoogleraar geeft daarover aan dat er nu eenmaal gegokt wordt; de “hele wereld is veranderd”. Je kunt dan ook niet meer terug volgens Dijkstra. Bovendien was het al bekend dat er een explosieve groei zou komen van het aantal gokkers, omdat soortgelijke patronen te zien waren in andere Europese landen. Nederland is één van de laatste landen in de EU waar goksites werden gelegaliseerd.

Online gokken zonder reguleren is volgens hem dan ook geen optie, omdat er dan helemaal geen toezicht meer is op de websites waar Nederlandse spelers gokken.

Reclames streven doel voorbij

De legalisering van online gokken zou spelers van het illegale aanbod moeten loodsen naar het legale veilige aanbod; “kanalisatie” genoemd. Dat is volgens Dekker juist de reden om reclame te maken, zodat “gereguleerde casino’s aan naamsbekendheid kunnen winnen”.

De KSA stelt echter dat “als de reclames niet goed zouden worden beteugeld, dan zou dit zorgen voor een enorme groei van de markt”. Marktgroei is echter geen doelstelling van het nieuwe kansspelbeleid, marktregulering is dat wel”. Toch kiest minister Dekker er ondanks de waarschuwingen voor om geen verdere maatregelen te nemen en op 2 oktober 2021, als de eerste casino’s online gaan, is er nog geen duidelijke “reclamecode”.

De reclames van met name de staatsbedrijven TOTO en Holland Casino leidden tot verontwaardigde reacties in zowel de maatschappij als de politiek, in dit geval omdat “de staat een voorbeeldrol zou hebben”. Het zorgt voor een motie om een Reclame Code waarbij beperkingen worden gesteld aan de reclamespots. Als dit nog steeds niet voldoende blijkt, wordt een totaalverbod op de reclames voorgesteld. Dat verbod komt er op 1 juli 2023.

In de anderhalf jaar tussen de motie voor een reclame code en de invoering van het reclameverbod groeide de Nederlandse kansspelmarkt tot een markt ter waarde van € 1 miljard. Sinds de invoering van de gokwet zijn er 450.000 nieuwe gokkers in Nederland.